Eleman.net tarafından gerçekleştirilen “2015 Mesai Saatleri Araştırması”, Türkiye’de fazla mesainin ücretlendirilmesine ilişkin olumsuz bir tablo sunarken, “Ne kadar performans, o kadar zam” konusunu bir kez daha gündeme taşıyor. 12 bini aşan çalışan ve yaklaşık 6 bin işveren temsilcisi aracılığıyla gerçekleştirilen araştırma çalışmasına göre, çalışanların yüzde 65’i mesaiye kalsa da ek ücret alamıyor. Çalışanların yaklaşık yüzde 35’i ortalama çalışma süresi olan 8- 10 saat arası çalışırken, 10 saatin üzerinde çalışanların oranı yüzde 45’i aşıyor.

Araştırma çalışmasına firma temsilcilerinin verdiği yanıtlar ise çalışanların cevaplarıyla benzerlik gösteriyor. İşverenlerin yüzde 56’sı “Şirketinizde fazla mesai uygulaması yapılıyor mu?” sorusuna “Hayır, yapılmıyor” yanıtı verirken, yüzde 57’si fazla mesai karşılığı serbest zaman (izin) hakkı tanıdıklarını belirtirken, yüzde 32’si ek ücret verdiklerini dile getiriyor. İşverenlerin yüzde 11’i ise fazla mesai karşılığında çalışanlarına hiçbir hak tanımıyor.

Çalışanlara yönelik sorular

Günde kaç saat çalışıyorsunuz?
8-10 saat arası	34,5%
10-12 saat arası	27%
12 saatin üstünde	18,5%
6-8 saat arası	15%
6 saatin altında	5%
Yaptığınız fazla mesai için ek ücret alıyor musunuz?
Hayır, almıyorum.	65%
Evet, alıyorum.	35%

İşverenlere Yönelik Sorular

Şirketinizde fazla mesai uygulaması yapılıyor mu?
Hayır, yapılmıyor.	56%
Evet, yapılıyor.	44%
Fazla mesai için çalışanlarınıza ne gibi bir hak tanıyorsunuz?
Fazla mesai karşılığı serbest zaman (izin) veriyoruz	57%
Fazla mesai ücreti veriyoruz	32%
Hiçbir hak tanımıyoruz	11%

Çalışanların her yeni gelen yıl ile birlikte zam konusundaki beklentileri de artış yönünde ilerliyor. Bu beklenti elbette fazla mesai için de geçerli. Buna benzer araştırma çalışmaları aracılığıyla zam konusundaki beklentinin karşılanmadığı görülüyor. Şaşırmadık elbette. Buna ek olarak, “Mesai Saatleri Araştırması” da çalışanlar için çok önemli bir katma değer yaratan mesai kavramının uygulanması noktasındaki adaletsizliği ortaya koydu. Zamdan memnun olmayan çalışanlar arayı mesai ile kapatmaya çalışsa da, karşılık bulamıyor. Bu tablo, çalışma hayatında farklı modellere gidilmesi gerektiğini bir kez daha ortaya koyuyor. İşverenler tarafından doğru bir planlama yaparak, performansa göre maaş miktarlarının belirlendiği yeni sistemlerin gündeme alınmasıyla, beklenti ve memnuniyet arasındaki bu uçurumu ortadan kaldırabiliriz. Dünyada insan kaynaklarında gündem konusu olan performansa göre ücretlendirme modeli, Türkiye için de kaçınılmaz bir hale geldi.