Son zamanlarda epostalarla ve sözlü olarak en sık gelen sorulardan biri de “nasıl profesyonel koç olunur?” sorusu oldu. Bu yüzden ben de topluca bir yanıt vermek istedim.

Koçluk gittikçe popülerleşen mesleklerden biri. Her geçen gün daha fazla koçluk eğitimi açılıyor, daha fazla kişi sertifika ediniyor. Belki koçluk “kolay yoldan para kazanma” yolu olarak görülüyor. Ancak hatırlatmak isterim ki, herkes bi’ “ünlülerin sağlıklı yaşam koçu Şeyda” değil. 🙂 Zaten Şeyda da “bir Alex değil!”. (Ama koçluğun ne olup ne olmadığını, ne zannedildiğini ama aslında ne olduğunu bu yazıda ele almayacağım. Zira daha önce şurada konuşmuştuk.)

Aslına bakarsanız Türkiye’de bu işi 10 yıldan fazla süredir yapan profesyonel koçların olduğunu gördükçe ben kendimi “Junior Koç” gibi hissediyorum. Ne de olsa ben sertifikasını 2013’te almış taze bir koçum. 🙂 Öte yandan, koçlukta tecrübe “kilometre” diye tabir edilen koçluk saatiyle ölçülüyor. Öyle bakınca da 100 saatten fazla koçluk deneyimi olan “Uzman” bir koç olarak gururlanabilirim sanırım.

Konumuza dönecek olursak, nasıl profesyonel koç olunacağına gelelim

Öncelikle neden ve kime koçluk yapmak istediğinizi belirlemelisiniz.

Estima’nın 2015 başında Türkiye’de yaptığı araştırmaya göre; koçların %65’i Yönetici Koçluğu ve Kariyer Koçluğu, %56 Yaşam Koçluğu, %39’u Öğrenci Koçluğu, %32’si İlişki Koçluğu yapıyor.

Ben İnsan Kaynakları uzmanlığımın da getirdiği bilgi ve tecrübe birikimini daha doğru kullanabileceğime inandığım için kariyeriyle ilgili koçluk almak isteyen kişilerle çalışmayı tercih ettim.

Eğer bu noktada kararsızsanız yani kime ve hangi alanda koçluk yapacağınızı spesifikleştiremiyorsanız, eğer durduğunuz yerden su bulanık görünüyorsa bence direkt atlayın o suya. Ve dibine dalın. Yani gidip koçluk alın.

Size kendi sürecimden bahsedeyim. Ben de önce koçluk alarak sürece başladım. Henüz koçlukla ilgili sadece bir tane kitap okumuşken ve ne olduğu konusunda çok da emin değilken hayatımı değiştirecek bir koçla tanıştım. “Johannes Koehn” isimli koçum, Berlin’de yaşadığım ve zihnimin soru işaretleriyle dolu olduğu bir dönemde hayatıma bir güneş gibi doğdu.

Türkiye’ye döndüğümde de eğitim almadan önce bir yandan eğitim veren kurumları araştırırken bir yandan da bambaşka koçlardan koçluk aldım. Böylelikle, nasıl bir koç olmak istediğim ve nasıl bir koç olmak istemediğim profillerini belirledim.

Koçluk eğitimi almaya karar verdiğimde benim için en faydalı kitap Curly Martin’in Yaşam Koçluğu kitabı oldu.

İlk yola çıktığımda, en önemli kriterim ICF onaylı bir eğitim programı olmasıydı. Çünkü yaptığım araştırmalar sonucunda dünyada en yaygın akredite kurumunun ICF (Uluslararası Koçluk Federasyonu) olduğunu öğrendim. Bu bilgiden yola çıkarak, içeriği böyle bir kurumdan onaylanmış bir eğitim almayı tercih ettim. Akredite eğitim deyince 5-6 eğitim kurumuna düşürdüm seçenekleri. (Size tavsiyem tüm eğitim kurumlarıyla gidip kendiniz görüşün, detaylarını birinci ağızlardan öğrenin.) Tabii bu seçeneklerden hangisini seçeceğim kısmını da, aldığım koçluk seanslarında 2’ye düşürdüm. En sona Sola Unitas ve House of Human kalmıştı. Sonrasında biraz daha hislerimle karar verdim diyebilirim. Önce Sola Unitas’ta Umut Kısa ile tanıştım. Aynı hafta içinde House of Human’da Engin Baran ile tanıştığımda kendisiyle ilgili oldukça olumlu bir ilk izlenim edindim. Sıcak tavrı ve yardımcı olma çabası zihnimdeki soru işaretlerini yok etti. Böylece 63 saat sürecek Profesyonel Koçluk eğitimine ilk adımı attım. Eğitim 9 tam gün sürdü. Şanslıydım ve birlikte eğitim aldığım arkadaşlarım da hem eğlenceli hem paylaşımcı insanlardı.

Bugüne dek hiçbir danışanım bana “Eğitim sertifikanızı görebilir miyim?” gibi bir taleple gelmedi. 🙂 Profesyonel eğitim almadan koçluk yapan çok kişi olduğunu da biliyorum.

Ek olarak, ICF akredite bir eğitim alırsanız aidatını da ödeyerek ICF Global ve ICF Türkiye şubesine üye olabiliyorsunuz. Böylece ICF Türkiye’nin etkinliklerine indirimli veya ücretsiz katılım sağlayabiliyorsunuz, çalışma gruplarında ve projelerde yer alabiliyorsunuz. En az 60 saatlik bir eğitim aldığınızda, benim de yönetim kurulunda bulunduğum Koçluk Platformu Derneği’ne de üye olabiliyor, eğitim ve etkinliklerden yararlanabiliyorsunuz. Bu tür dernek ve topluluklar koç olarak gelişiminizi sağlıyor. Sürekli gelişim ve paylaşım ortamı ile meslektaşlarınızla birlikte gelişiyorsunuz. En temelde eğitimler, sizin özgüveninize ve mesleği doğru yapmanıza katkı sağlıyor diyebilirim.

Eğitim elbette sadece “cehalet” alıyor, gerisi kişide baki kalıyor. Baki kalanı geliştirmekse niyetiniz, “sertifikamı aldım, oldum bittim” demeden, “ham”lığınıza şükran duyarak araştırmaya, okumaya, öğrenmeye, biriktirmeye ara vermeden yola devam edersiniz zaten. Bu kısma çok değinmiyorum. Koçluk en nihayetinde kişinin kendi yolculuğudur. Kendi içine dönmeden başkasının içine dönmesini sağlamak pek kolay olmaz gibi görünüyor benim durduğum yerden.

Velhasılı, 2 yıldır katıldığım bu eğitimler, araştırdığım okuyup öğrendiğim her yeni bilgi ve bulunduğum profesyonel ortamlarda edindiğim dostluklar sayesinde, bugün artık çalıştığım kurumdaki yöneticilere “Yöneticiler İçin Koçluk Becerileri” gibi bir eğitimi hazırlayıp vererek kurum içinde koçluk süreçlerine destek olabiliyorum.

Sizlere blogumun tamamında olduğu gibi, kendi görüş ve düşüncelerimi aktarmaya çalıştım. Çoğu meslekte olduğu gibi koçluk da çatışan görüşlerin olduğu bir alan. Bunun en temel sebebi alanın “yeni” olması. Yani örneğin artık kimse “nasıl avukat olunur” diye sormaz veya “Aaa o okuldan eğitim alan avukat olamaz, ancak şu okuldan alan avukat olabilir” demezken, koçluk bu tür tartışmalara konu olabiliyor. Kim bilir belki bir vakit sonra koçluk da akademik olarak çerçevesi belirlenmiş, ülkemizde de üniversitelerde bir bölüm olarak okutuluyor olur da, bizler de mesleği diken üstünde icra etmekten kurtuluruz. 😉