İlk kez duyanlar için bilinçli farkındalığın, yani popüler deyişle mindfulness’ın tanımını yaparak başlayalım. Hani bazen yemek yemeye başlarsınız sonra bir bakarsınız bütün tabağı silip süpürmüşsünüz ve dersiniz ki “aa ne ara yedim ben bunu”. Hani bazen gün içinde durup “ütünün fişini çekmiş miydim” veya “evin kapısını kilitledim mi” diye düşünürsünüz. Hani bazen de eve vardığınızda yolu hiç hatırlamıyor olursunuz. Hani bazen de, buzdolabının kapağını açıp bir an durur ve “ben ne almak için açmıştım bunu?” dersiniz. İşte, tüm bu durumlar aslında otomatik pilotunuzun devrede olduğu anlardan kaynaklanıyor. Bilinçli farkındalık ise bunun tam tersidir. Yani, her yaptığımızın farkında olma halidir. Daha spiritüel yaklaşanlar buna kişinin kendisiyle temasa geçecek uyanıklığı sağlaması da diyebilirler.

Mesnevi’de şöyle yer alır:

“İnsan, bulunduğu ânın oğludur. Dostum bu iş yarına kalsın demek, yolunun anlayışına uymaz.”

“Aklını sen her tarafa dağıttın. Akıl suyunla her dikenin kökünü sularsan mana fidanı nasıl meyve verebilir.”

Bilinçli farkındalığın kökeni 2500 yıl öncesine ve Asya’ya dayanır ancak batılı çiçek çocukların doğuyu keşfettiklerinde öğrenerek batıya taşımaları sonucunda 80’lerde popülerleşmiştir.

Pek çok araştırma “nöroplastisite”yi yani beynimizi etkileme gücümüz olduğunu gösteriyor. Beynimize nasıl düşünmesi gerektiğini öğretebiliriz. Bunu yaparak da otomatik pilotu devre dışı bırakmayı, başka bir deyişle hayatı tam farkındalıkla yaşamayı başarabiliriz.

Peki bilinçli farkındalık (mindfulness) mutluluğu nasıl artırır?

 

1. Zihnimizdeki endişeleri uzaklaştırmamızı ve olumsuz düşüncelerden kurtulmamızı sağlar. Büyük büyük atalarımızın stres sebebi yiyecek bulamamış olmak veya hayvan saldırılarına maruz kalmaktı. Başka bir deyişle stresleri günlük veya anlıktı. Bizlerse çoğu zaman yaşadığımız bir olayın üzüntüsünü tekrar tekrar zihnimizde canlandırarak veya gelecek kaygısıyla stres yaşıyoruz. Aslında stresimizin sebebi aklımızın ya geçmişte ya da gelecekte oluşu. Bu nedenle de stresi azaltmanın en basit yolu bilinçli farkındalık gücünü kullanarak neyi düşüneceğimizi seçme özgürlüğü. Özellikle olumsuz düşünceler akla bir girdi mi, deyim yerindeyse laf lafı açar ve birbirini kovalayan muhtemel kötü durumları düşünerek kendi kendimizi bir endişe bulutu içine sokarız. Mindfulness konusunda çok sevdiğim bir bisiklet metaforu vardır. Olumsuz düşünceleri fark etmek, bisikletle düz giderken gidonun kendiliğinden sağa veya sola doğru kaydığını fark etmek gibidir. Yapılması gereken en basit şey gidonu yeniden düzeltip yola devam etmektir. Aslında olumsuz bir şeyi düşündüğümüzün farkına varabildiğimiz her an, onun yerine olumlu bir şeyi düşünmeyi seçmek tamamen kendi elimizde olan bir güçtür.
2. Bilinçli farkındalık bizi etrafımızdaki diğer kişilerle yakınlaştırır. Bence iletişim sorunlarının temeli çoğunlukla dinlememek. Yönetici astını dinlemiyor, anne çocuğunu dinlemiyor, veya eşler, sevgililer, arkadaşlar iletişim kurmak için yan yana geliyor ama başta telefon olmak üzere diğer uyarıcılar nedeniyle paralize oluyorlar. Oysa ki, başkalarına verebileceğimiz en güzel hediye dikkatimizdir. Bilinçli farkındalık, her ne yapıyorsak tam yapmamızı sağlar. Nefes almayı, su içmeyi, yürümeyi ve dinlemeyi… Mindfulness sayesinde sevdiklerimizi pür dikkat dinlememiz kolaylaşır, böylece dinlendiğini bilince onlar mutlu olur, yakın iletişim kurabildiğimiz için sosyal bir canlı olarak biz mutlu oluruz.
3. Farkındalığımızla birlikte iç huzurumuz da artar. Cem Yılmaz’ın bir gösterisinde söylediği “mutluluk içimizde”, “sevgi içimizde” sözünü bilirsiniz. Aslında çok da doğrudur. Çoğu zaman mutluluğu dış etkenlere, diğer insanlara ve değişmesi gereken durumlara bağlarız. Oysaki mutluluğun temeli sahip olunanların farkına varılmasıdır. Mindfulness, yediğimiz bir elmanın bile tam olarak tadını alarak, yani dilimizde bıraktığı tadı, burnumuza yaydığı kokuyu, ısırdığımızda dişlerimizin kamaştığını, çiğnerken ve yutarken hissettirdiklerini fark etmemizi ve sonuna kadar keyfini çıkarmamızı sağlar. Mutluluk Atölyesi’ne katılanlara bir yiyecek götürür ve mindfulness yöntemleriyle yemelerini sağlarım. Sonrasında nasıl hissettiklerini sorduğumda çoğu zaman “sık sık yemelerine rağmen daha önce hiç bu tadı almadıklarını” söylerler. Farkındalığı güçlendirmek bu nedenle, elimizdekilerin fark edilmesini sağlayarak, hayatımızdaki diğer etkenler aynı kalsa bile mutluluk seviyemizi yükseltir.

 

“Hayatta mutluluk veren şeyler çok küçük parçalardır. Bir iyilik, bir gülümseme, tatlı bir bakış, iyi bir dilek… Aslında mutlu olanlar, bu küçük şeylerin huzuruna varmış olanlardır.”

Bernard Shaw

 

Bilinçli farkındalık, farkındalık, mindfulness, anda kalmak… İsmine ne derseniz deyin, bunu hayatımızda uygulamanın mutluluğu ciddiye alınacak oranda yükselttiği bir gerçek.

Bugün biraz farkındalıkla ilgili farkındalık yaratmak istediğim için bu yazıyı kısa tutuyorum. Önümüzdeki haftalarda farkındalığımızı nasıl artırabileceğimize dair metotları da yazmayı planlıyorum.

Farkındalıkla dolu bir hafta olmasını diliyorum.